‘Kairos Castle’ - Gaasbeek 2017 (Werktitel) 31 maart - 18 juni Of: Grijp het juiste ogenblik. Een interdisciplinaire tentoonstelling. Motto: ‘Pluk de eeuwigheid in het ogenblik’ (Ernst Bloch) Concept voorstel: Joke J. Hermsen en Jaap de Jonge Thematische inleiding Hoe ervaren we de tijd? We kijken op ons horloge, onze telefoon, en menen dat de kloktijd de enige tijd is, waar we meestal tegenwoodig een gebrek aan menen te hebben. Wie van ons weet nog dat de tijd twee gezichten heeft? We kennen tegenwoordig vooral Chronos als de lineaire, meetbare (klok)tijd, maar weten amper meer wie in de Griekse mythologie zijn kleinzoon was: Kairos, de god van ‘het geschikte ogenblik.’ Toch gold Kairos van de pre-socratici tot aan de denkers van de 17e eeuw als de ‘ware of juiste tijd’ , namelijk als de tijdservaring die nieuwe kansen (ocassio) bood, voor onverwachte inzichten wist te zorgen of een ommekeer of doorbraak op intellektueel, sociaal of artistiek gebied wist te veroorzaken. Kairos vertegenwoordigde kortom al die bevlogen momenten van schoonheid, inzicht en daadkracht die het leven dynamisch en bijzonder maken. De ervaring van een andere tijd. Wat ons met Kairos Castle voor ogen staat is een plek te creeeren, waar de voorwaarden geschapen worden om die andere tijd te ervaren. Het kasteel te Gaasbeek is zelf al een plek waar de tijd meerlagig en als het ware ‘gestapeld’ is en juist die sfeer willen wij benutten en onderstrepen, teneinde een ervaring van tijd te ontlokken, die wezenlijk anders is dan de gejaagde en in steeds sterkere mate vereconomiseerde chronos-tijd. In plaats van gebrek, tijdnood en versnelling, willen wij dat de bezoekers surplus, bezinning en vertraging zullen ervaren. Wij zullen daartoe een team van ervaren kunstenaars, schrijvers, musici, denkers en dichters samenstellen, die zowel de binnenruimtes als de buitenruimte van kasteel Gaasbeek gaan exploreren en inrichten, zodat het publiek niet alleen door de tijd heen kan en mag dwalen, maar ook op het spoor van de aandachtsvolle en inspirerende tijd van Kairos mag geraken. Tussentijd. De ervaring van de Kairos tijd wordt ook wel als een intermezzo of interval op de voortrazende chronos-tijd beschouwd. Binnen dat intermezzo geldt een andere tijd, die niet zozeer lineair, maar veeleer cyclisch van aard is. Verleden en toekomst botsen op elkaar, teneinde het ware ogenblik geboren te laten worden. Zoals Zarathustra door Nietzsche onder de poort van inzicht gezet wordt, waarboven ‘ogenblik’ geschreven staat en waaronder de stroom van verleden en toekomst elkaar raken, zo hopen ook wij dat de bezoekers, zodra ze door de poort van Kasteel Gaasbeek gelopen zijn die ervaring van een ‘eeuwig durend ogenblik’ mee zullen maken. De tijd rolt zich op. Kairos is het botsen van verleden op toekomst, waaruit het nieuwe momentum ontstaat. De diverse ruimtes zullen worden ‘bekleed’ met kleuren, klanken, woorden en beelden, die precies die sfeer van de oprollende tijd zullen scheppen, waarbinnen het Kairos moment ervaren kan worden. Vrijwel alle kunstdisciplines zullen hierbij aan bod komen, teneinde de bezoekers vanKasteel Gaasbeek voor de duur van een seizoen lang de kans te bieden een andere tijd dan de kloktijd te laten ervaren en tot nieuwe inzichten te komen. We willen de tentoonstelling in drie fases opdelen, die niet streng van elkaar gescheiden zijn, maar toch een overgang suggereren. Wat is er voor het grijpen van het juiste Kairos momentum nodig? Allereerst (1) bezinning, rust en reflectie, het eerste thema. Dan is er (2) inspiratie of bezieling nodig, kunstwerken die de tijd oprollen, met de tijd spelen, de tijd uitdagen of in het honderd laten lopen. Tenslotte is het moment van grijpen daar, en moeten we (3) in beweging komen. We willen deze drie fases in een speciale rooting door het kasteel laten verbeelden. Binnen deze gefaseerde routing willen we ook nog aandacht besteden aan enkele subthema’s van de tijd, zoals (a) Tijd & Taal (n.a.v. het prachtige schilderij van De toren van Babel), met een uitlichten van ritmische en poeticale structuren van de tijd en (b) Women & Time, nav het beroemde portret van Maria van Bourgondie in de Gothische kamer. Een meer cyclische tijd impressie, gebaseerd op Le temps des femmes van Julia Kristeva, waarin vrouwelijke stemmen door de tijd heen tegelijkertijd opklinken.